आँखा भित्र प्राकृतिक लेन्स हुन्छ । यस प्राकृतिक लेन्सले क्यामाराको कृत्रिम लेन्सले जस्तै प्रकाशको किरणलाई आँखाको पर्दामा केन्द्रित गर्ने काम गर्छ, जसले गर्दा हामी वस्तुलाई देख्न अनि छुट्याउन सक्छौं ।
मानिसको जन्मसँगै प्राकृतिक रूपमा हाम्रो आँखाको भित्री भागमा हुने पारदर्शी लेन्सले उमेर बढ्दै जाँदा (सामान्य भाषामा) विस्तारै काम गर्न छोड्छ र आँखाको पारदर्शितामा धमिलोपन आई हेर्ने क्षमतामा कमी आउछ र यस्तो अवस्थालाई मोतीबिन्दु भएको भनिन्छ ।
अपारदर्शी भएको अवस्थामा मानिसलाई टाढाको वस्तु र बिस्तारै नजिकको वस्तु वा कुनै कुरा छुट्याउन गाह्रो भएमा मोतिबिन्दुको समस्या हुन सक्छ ।
प्रायः उमेर बढ्दै गएपछि अधिकांश मानिसमा यो देखिने गर्छ । साधारणतया मोतिविन्दु जीवनको उत्तरार्धमा देखिन्छ ।
मोतिबिन्दु (Cataract)लाग्नुको कारणहरु?
- Diabetes (मधुमेह-चिनी रोग) तथा Hypertension (उच्च रक्तचाप) जस्ता रोगका कारण
- ९९ प्रतिशत कारण बढ्दो उमेर
- पोषण तत्वको कमी
- जन्मजात रूपमा वा आँखाको अन्य समस्याको लागि गरिएको शल्यक्रिया
- वंशाणुगत कारण
- बच्चा जन्मनु भन्दा अगाडि आमाको पेटमा भएको संक्रमण (infection) कारण
- चोटपटक लागेर
- घामको विकीरणले गर्दा
- आँखा भित्र हुने पानीको खराबी
- अत्यधिक धूम्रपानका कारण।
मोतिबिन्दुका लक्षणहरू
- दृष्टि धमिलो भएर जाने
- उज्यालोमा हेर्दा गाह्रो हुने वा तिरमिराउने
- एउटै वस्तु आँखाले दुई वा सो भन्दा बढी देख्ने
- आँखाको नानीभित्र सेतो देखिने
- अँध्यारोमा झन् कम देख्ने
- चश्माको पावरमा परिवर्तन आइरहने
- रंगहरू फरक देखिन थाल्ने
- राति आँखा नदेख्ने
- सवारी साधन चलाउन, पुस्तकहरू पढ्न वा मानिसको अनुहार पहिचान गर्न समस्या हुने ।
उपचार
मोतिबिन्दु भइसकेपछिको सबैभन्दा प्रभावकारी उपचार शल्यक्रिया नै हो । यो रोग औषधीको प्रयोग बाट ठीक हुँदैन । शल्यक्रिया गर्न नपर्ने अवस्थामा चश्माको प्रयोगबाट पनि धेरै हदसम्म सफा हेर्न मद्दत गर्दछ तर पूर्ण सफा हेर्नको लागि शल्यक्रिया नै गर्नु पर्ने हुन्छ ।
शल्यक्रिया भनेको पुरानो धमिलो प्राकृतिक लेन्स निकालेर कृत्रिम लेन्स राख्ने हो । यो सानो तर सुरक्षित शल्यक्रिया हो । मोतिबिन्दुको कारणआँखाको दृष्टिमा समस्या भएमा शल्यक्रियाबाट पूर्ण रूपमा ठिक हुन सक्छ ।
तर समयमै मोतिबन्दुको उपचार भयन भने दृष्टि धातक रोग ‘जलबिन्दु’ को शिकार भइन सक्छ । त्यसैले समयमै उपचार गरौँ र दृष्टि सुरक्षित राखौँ ।
हजुरको दृष्टि, हाम्रो प्रतिवद्धता
मन्दिप गौतम
दृष्टि विशेषज्ञ (Optometrist)
आँखा स्वास्थ्य सेवा तथा चस्मा घर
(आँखा उपचार केन्द्र)
मुसिकोट नगरपालिका, १-खलंगा रुकुम (पश्चिम)
