हिजो देखी दुईवटा दृश्यले मलाई निकै सोँच मग्न र भावुक बनाएको छ । संयोग ति दुवै घटना एकै बेला भएको छ । एउटा कालिकोट घर भएका तत्कालिन जनमुक्ति सेनाका सेक्सन कमान्डर नमराज न्यौपाने ‘क. सेवक’ को उपचार नपाएर काठमाडौंको सडक पेटीमा शालिक झैँ ठडिएरै ज्यान गुमाएको दृश्य । अर्को त्यै जनयुद्धको सुप्रिम कमाण्डर कम्रेड प्रचण्डको स्वर्गीय पुत्र प्रकाश दाहाल (क.साकार) को साँच्चैको शालिक समुद्घाटनको दृश्य ।

म व्यक्तिगत रुपमा माओबादी पार्टी र त्यसको नेतृत्व प्रचण्डको स्वस्फुर्त रुपमा बनेको समर्थक हुँ । स्वस्फुर्त यसकारण की मलाई कुनै माओबादी कार्यकर्ता र नेताले कर लगाएर अनुरोध गरेर वा मै आफु केही पाउँने स्वार्थले समर्थक बनेको हैन । तर समर्थक बन्दैमा सबै सकियो बिरोध भन्ने हुँदै हुन्न भन्ने अर्थ हुँदैन । कयौँ पटक मैले माओबादी पार्टी र प्रचण्डका कदमहरुमा बिरोधका शब्द खर्चेको छु । किन की एउटा चेत भएको समर्थकबाट समर्थन र आलोचना दुबै हुनु पर्छ । र यो स्वभाविक हो ।

हिजो एकातिर कम्रेड नमराज न्यौपानेले घाईते जिन्दगी सँग हारेर सडक पेटीमा वेवारिसे ढंगले मृत्युवरण गरेको भावुक पार्थिव शरीर रोडमा ढलेको थियो भने अर्कोतिर नमराजसँग एउटै विचार र लक्ष्य बोकेर हिडेका एक सहयोद्धा कम्रेड प्रकाश दाहालको भयंकर शालिक ठडिएको थियो । एउटा कम्रेडको लाखौँ धन खर्चेर निर्माण गरीएको शालिक उद्घाटन भईरहँदा यता यो देशको लागी र यो परिवर्तनको लागी आधा जिन्दगी र शरीर युद्धमा गुमाएका एउटा कम्रेड उपचार नपाई सडकमा संसार छोडिरहेको थियो । शालिकमा ठडिएको कम्रेडलाई सडकको पेटीमा ढलेको अर्को कम्रेडको लासले गिज्याईरहेको आभास भएको थियो मलाई ।

भन्न त भनिएला प्रकाशको शालिक र नमराजको लास सँग कुनै सम्बन्ध छैन । शालिक न पार्टीले बनाएको हो न त सरकारले नै बनाएको हो । यो त स्वर्गीय प्रकाश दाहालले पर्वतारोहण क्षेत्रमा दिएको योगदानको कदर गरेर नेपाल पर्वतारोहण संघले स्वस्फुर्त बनाएको शालिक हो । तर यो तर्क सँग म सहमत छैन । क. प्रकाशले एकचोटी सगरमाथा चड्दैमा पर्वतारोहण क्षेत्रमा त्यस्तो के चैँ कायापलटको योगदान भयो र यत्रो तामझामका साथ शालिकै ठड्याउँनु पर्ने आवश्यक बन्यो ?

न त प्रकाश कम्रेड आरोहणकै क्रममा मृत्यवरण गरेका पात्र हुन् त्यो पनि हैनन् । न त पर्वतारोहण संघले एकचोटी सगरमाथा चढेका जति सबै आरोहीहरुको शालिक ठड्याउँन सक्छ ? त्यो पनि सक्दैन, सकेको छैन । भने पछि संघले राजनीतिक नेतृत्वको स्यावासी पाउँन चैत्य तथा चम्चागिरी नियतकै कारण प्रकाशको शालिक ठड्याएको हो भनेर हामीले किन नभन्ने ? मैले हजार कोणबाट सोँच्दा पनि कम्रेड प्रकाशको शालिक बन्नुमा न्यायिक मानेको छैन । राजनीतिक हैसियत र योगदानको तुलनाबाट हेर्दा पनि कम्रेड प्रकाश सरहका सयौँ कम्रेडहरुको मृत्यु भईसकेको छ उहाँहरुको सबैको शालिक बन्न सक्दैन । भने आरोहण क्षेत्रबाट हेर्दा पनि कम्रेड प्रकाश जस्तै एकचोटी सगरमाथा चढ्नेहरु कयौँ छन । ति सबैको शालिक किन बन्दैन ? के शालिक बन्न नेताकै सन्तान हुनुपर्ने ? एउटा मृतक कम्रेडको निर्जिव शालिक बन्ने रकमलाई अर्को उपचार अभावमा छटपटीरहेको ज्युँदो घाईते कम्रेडको औषधीमा खर्च गर्न सकिँदैनथ्यो ? शालिक लुकेर बनाई अचानक उद्घाटनमा बोलाएको त पक्कै हैन होला ? त्यसो हुँदा जनतामा, कार्यकर्ता तथा समर्थकमा कस्तो उत्साह र जोस जाँगर अनि गर्वको मुल फुट्ने थियो !

देशको प्रधानमन्त्री बनाउँने कारखानाको साँचो बोकेका प्रचण्डले यस्ता सवालहरुमा गहिरो सँग बुझ्नुपर्थ्यो ! म बुझ्छु एउटा बुबाले सन्तान गुमाउँनुको पिडा भिमकाय हुन्छ । मन रथाउँन अनेक वहानाहरु चाहिन्छन् । जसरी हामीले मृतात्माहरुको नाममा चौतारी, चिनो बिसौँनाहरु तयार पारेर मन बुझाउँछौँ ! तर प्रचण्ड केवल प्रकाशको मात्रै अभिभावक हैनन । उनि दशौँ हजार शहिदहरुको पनि अभिभाक हुन् । हज्जारौँ घाईते अपाङ्ग र वेपत्ताहरुको पनि अभिभावक हुन । भने यो गणतन्त्रात्मक व्यवस्थाको पनि उनि अभिभावक हुन । ति शहिदका सपनाको पोको र घाईते योद्धाहरुको उचित व्यवस्थापन र उपचारको भारी अनि यो व्यवस्थालाई थप सुदृढ गरेर अगाडी ठेल्ने एउटा अजंग जिम्मेवार उनको टाउकोमा छ । यसकारण पनि प्रचण्डलाई वहकिन र गल्ति गर्न छुट छैन ।

तर बिडम्बना आज दुईदिन भईसक्दा पनि ति मृतक कम्रेड नमराजको बारे माओबादी केन्द्रको कुनै धारणा आएन । जारी केन्द्रिय समिति बैठकमा पनि कसैको मुखबाट एक शब्द निस्केन । प्रकाश दाहालको शालिक उद्घाटनको झिलिमिलि तस्बिर पोष्ट्याउँने प्रचण्डको आधिकारिक फेसबुक पेजले नमराजको नाममा दुईशब्द खर्चेन । यसरी जनयुद्धमा निस्वार्थ छाति थापेर तिम्रा यो हैसियत स्थापना गरीदिने ति महान पात्रहरुलाई ज्युँदो छँदा त हेरेनौ हेरनौ, मरेर आनन्द बनाई जाँदाको दिन पनि हेरेनौ । हैन तपाईहरुलाई यति विधि निष्ठुरी, निर्दयी अनि स्वार्थी बन्न मार्क्सवादको कुन सिद्धान्तले सिकायो कम्रेड ?