पृथीछक बुढा

संसारमा जति नै ख्याति कमाउन सकेता पनि अन्तत: पद भन्दा नैतिकता हजारौं गुणा ठुलो हुन्छ । पदको लोभमा यदाकदा नैतिकताको खडेरी लाग्ने नगरेको पनि होइन तर पनि नैतिकता बचाउन सके पद केही हैन भन्दै संसारका धेरै सफल ब्यक्तिहरुले पद त्यागेका उदाहरणहरु देख्न सक्छौं । २०६६ सालमा तत्कालिन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल “प्रचण्ड” ले प्रधानसेनापति रुक्माङ्गत कटुवाल प्रकरण असफल भएपछि नैतिकताको आधारमा राजिनामा दिए । सोही बर्षमै मातृका यादवले पनि आफुले सोचे र चाहे अनुरुप काम गर्न असहज भएको भन्दै नैतिकताको आधारमा मन्त्री पदबाट राजीनामा दिएका थिए । गएको मंसिर ४ को चुनावमा पराजय भोग्नु परेपछि माओवादी केन्द्रका लुम्बिनी प्रदेश अध्यक्ष सुदर्शन बरालले पनि राजिनामा दिए । सुदर्शन बरालले राजिनामा दिए लगत्तै माओवादी लालकिल्ला भनेर चिनिने रुकुम पूर्बबाट पराजित भएका तेजबहादुर ओलीलाई पनि नैतिक संकटले घेरेको छ । अरु ठाउँबाट हार्नुको ठूलो अर्थ राख्दैनथ्यो तर रुकुम पूर्वमा हार्नुमा ओलीको मात्रै होइन, सिङ्गो पार्टीको प्रतिष्ठासंग जोडिएको छ । त्यसैले रुकुम पूर्ब जिल्ला इन्चार्ज समेत रहेका ओलीले नैतिकताको आधारमा राजिनामा देलान् कि नदेलान् हेर्न बाँकी नै छ ।

ओलीमा त्यति नैतिकता छ जस्तो लाग्दैन । तर जानेर आफै पदबाट राजिनामा दिए भने भविष्यमा उनलाई फाइदा हुनेछ । तर रुकुम पूर्वमा म जतिको कोही छैन भन्ने भ्रम पालेका ओलीले राजिनामा दिने कुरामा सन्देह गर्न सकिन्छ । ओली कत्तिको अहंकारी छन् भन्ने कुरा उनको पछिल्लो अभिव्यक्तिबाट थाहा पाउन सकिन्छ । गएको हप्ता चुनावी मत परिणाम आएको केही मिनेटमै सामाजिक संजाल फेसवुकमा षडयन्त्रपूर्वक ढङ्गबाट आफूलाई हराइएको र हराउनेहरुसंग कुनै घुम्तीमा भेट हुने जस्तो धम्किपूर्ण भावमा एउटा स्टाटस लेखे । सायद अप्रत्याशित रुपमा आएको त्यो जनमतलाई पचाउन उसको पाचन प्रणालीले काम गरेन । त्यसैले उनलाई धकार लाग्यो । माओवादीको खास लालकिल्ला मानिएको रुकुम पूर्जबाट प्रतिनिधि सभामा पूर्ण घर्ती मगरले फराकिलो मतले विजय हात पार्दा प्रदेश सभामा भने तेजबहादुर ओलीले लज्जास्पद हार ब्यहोर्नु पर्‍यो । पार्टी एउटै, चुनाव चिन्ह पनि एउटै । तर कसरी जिते पूर्ण अनि कसरी हारे तेजबहादुर ? यसको कारण माओवादीले खोज्ला नखोज्ला ?

कसैले जनमत उल्टेको भन्ला । यदि त्यो हो भने पूर्णबहादुरले कसरी जिते ? प्रतिनिधि सभाको लागि छानीछानी हसियाहथौड़ामा छाप लगाउने जनसमुदायले प्रदेश सभाको लागि भने छानीछानी बिजुलीको चिममा छाप हाने । यसले रुकुम पूर्बमा तेजबहादुर ओली अलोकप्रिय छन् भनेर प्रमाणित गर्छ । यस्तो अलोकप्रिय ब्यक्तिले नेतृत्व गरेको जिल्ला समितिप्रति जनताले के अपेक्षा गर्छ ? मातहतको संगठन कसरी सुदृढ हुन्छ ? कसरी माक्र्सवादी कार्यकर्ता जन्माउँछ ? एकजना तेजबहादुरकै कारणले आफ्नो आधारक्षेत्रबाट निल खानु पर्‍यो माओवादीले । यस्ता मान्छेलाई अझै पनि माओवादी नेतृत्वले काखी च्याप्छ भने रुकुम पूर्वमा माओवादी विरासत ध्वस्त हुने प्रायः निश्चित छ ।

गएको चुनावमा चैते कार्यकर्ता बाहेक युद्ध लडेका रुकुम पूर्वका सिङ्गो माओवादी युवाहरु एक भए । यसको कारण तेजबहादुर ओलीको कार्यशैली जिम्मेवारी छ । भनिन्छ, जनसम्बन्ध सुधारमा ध्यान दिएनन् । ०७४ सालमा चुनाव जितेपछि एकपटक पनि गाउँ छिरेनन् । रुकुमको विकासमा सिन्को समेत भाँच्चिएन । सबभन्दा ठूलो आरोप त के थियो भने उनि कमिसन र घुसखोरी भए । उनि सर्बसत्तावादी भए। कमिटीको निर्णयलाई उलंघन गरे । उपरोक्त आरोपहरु त मिथ्या हुनसक्लान् तर सिङ्गो जिल्ला समिति र विशाल जनसमुदायको त्यत्रो मतले उनलाई अस्विकार गरिसकेपछि केही गडबड जरुर छ भनेर सजिलै भन्न सकिन्छ । त्यसैले तेजबहादुर ओली माथि नैतिक संकट चुलिएको छ । उनिसङ्ग अलिकति मात्रै पनि नैतिकता छ भने जिल्ला इन्चार्जबाट आफै राजिनामा दिनुपर्छ र नयाँलाई स्थान खाली गरिदिनुपर्छ । यसो गरियो भने रुकुम पूर्वमा संगठनलाई फेरि नयाँ शिरावाट उठाउन सम्भव देखिन्छ ।

(लेखक माओवादी केन्द्र अन्तरास्ट्रिय विभाग अन्तर्गत पश्चिम एसिया क्षेत्रीय सदस्य हुनुहुन्छ ।)